Jüpiter’in devasa fırtınası, tarih boyunca merak uyandıran Büyük Kırmızı Leke, bilim insanlarını şaşırtan bir davranış sergiliyor! Yüzyıllardır gözlemlenen bu muazzam antisiklon fırtınası, belirli aralıklarla genişleyip büzüşerek, adeta bir stres topu gibi hareket ediyor.
15 bin kilometreyi aşan genişliğiyle, Dünya‘yı bile yutabilecek büyüklükteki bu fırtınanın, en az 300 yıldır var olduğu düşünülüyor. Uzaktan bakıldığında sabit gibi görünen Büyük Kırmızı Leke’nin aslında ne kadar dinamik olduğu, NASA‘nın Hubble Uzay Teleskobu’ndan alınan son görüntülerle gözler önüne serildi.
Aralık 2023 ile Mart 2023 arasında elde edilen veriler, fırtınanın, gezegenin etrafında dönerken 90 günlük döngüler içinde büzüşüp genişlediğini ortaya çıkardı. Araştırmayı yürüten bilim insanları, bu durumu sümüklüböceklerin hareketine benzetiyor!
Amy Simon, makalenin başyazarı olarak, “Büyük Kırmızı Leke’nin boyutunda böyle bir salınım görmeyi beklemiyorduk. Çok şaşırdık!” diyor. Hubble’ın yüksek çözünürlüğü sayesinde, fırtınanın sıkışma ve genişleme anlarında daha hızlı veya yavaş hareket ettiğini tespit ettiklerini belirtiyor.
Çalışmaya katılan Mike Wong, “Büyük Kırmızı Leke hızlanıp yavaşlarken, kuzey ve güneyindeki rüzgarlı hava akımlarına karşı baskı yapıyor. Bu, ortasında çok fazla malzeme olan bir sandviçte ekmek dilimlerinin dışa doğru dönmeye zorlanmasına benziyor.” ifadelerini kullanıyor.
Şimdi ise bilim insanları, bu tuhaf büzüşüp genişlemenin nedenini araştırıyor. Fırtınanın boyutunun bir noktada sabit kalacağını tahmin etseler de, bunu doğrulamak için daha fazla veriye ihtiyaçları var. Gelecek günlerde James Webb Uzay Teleskobu ile fırtınayı incelemeyi planlayan Simon, içindeki rüzgarların hızının da değişip değişmediğini keşfetmeyi umuyor.
Büyük Kırmızı Leke’nin sırları çözülecek mi? Bilim dünyası bu heyecan verici gelişmeleri takip ederken, biz de gözlerimizi gökyüzüne dikiyoruz!
